Hoe kun je met voeding voor structuur zorgen bij ouderen met dementie?
Waarom is structuur belangrijk voor ouderen met dementie?
Door het verlies aan geheugen door dementie verdwijnt ook vaak het gevoel van structuur en zin in de dag. Het is heel belangrijk dat dit door een duidelijke dagstructuur ondersteund wordt. Structuur in een dag geeft duidelijkheid en rust. Iemand hoeft niet meer continu na te denken over wat komen gaat omdat het al vaststaat. Dat kan een positief effect hebben op ouderen met dementie. Daarnaast bieden herkenningspunten in een dag of week houvast.
Hoe zorg je met maaltijden voor structuur bij ouderen met dementie?
Een goed dagritme heeft veel met het slaapschema te maken. Iedere dag rond dezelfde tijd opstaan en naar bed gaan, draagt daaraan bij. Maar ook eten en drinken zijn bij uitstek geschikt voor het creëren van structuur: herkenbaar met een vast ritme, laagdrempelig met een relatief grote impact. De maaltijden an sich zijn al duidelijke herkenningspunten aan de dag. Als je iemand op vaste tijdstippen laat eten, ook al zijn dat meerdere eet- en drinkmomenten per dag, geeft dat nog meer houvast. Maar de maaltijden die iedere dag terugkomen, bieden ook andere mogelijkheden voor meer structuur en een duidelijke dagindeling.
Ga maar na. Maaltijden splitsen de dag als het ware in verschillende tijdsblokken. Van maaltijd, naar maaltijd. Van ontbijt, naar lunch. Van lunch naar avondeten. Dat zorgt ervoor dat iemand slechts enkele uren vooruit hoeft te denken, in plaats van aan de hele dag die nog komen gaat. Ook met de uren tussen de maaltijden in, is het daarom raadzaam om structuur aan te brengen. In die tijd is namelijk ruimte om wederkerende bezigheden te plannen. Zo kan iemand na het ontbijt bijvoorbeeld steevast even een ommetje maken. Of elke keer na de lunch een dutje doen. Door deze terugkomende activiteiten steeds op dezelfde tijden te implementeren voor of na een eetmoment, creëer je aanknopingspunten. En die kunnen vervolgens resulteren in meer houvast voor iemand met dementie.
Herkenning in voeding
Gewoontes zijn heel sterk en zitten vaak diepgeworteld. Vooral bij mensen met dementie kunnen deze gaan domineren. Het is daarom belangrijk te zorgen voor eenvoudige en heldere voedingsmiddelen die gemakkelijk te herkennen en eten zijn. Let wel, voorkeuren kunnen soms veranderen. Een gerecht dat iemand eerder niet lustte, kan later juist wel in de smaak vallen. Blijf dus proberen.
Het herhalen van weekmenu’s is geen probleem. Sterker nog, het maken van een eetschema kan zelfs haar vruchten afwerpen. Het geeft structuur. Werken met gerechten die passen bij de dag van de week, zorgen namelijk voor herkenning. In de workshops van Koken is Leuk! stel je gevarieerde weekmenu’s samen en leer je hoe je deze in de praktijk toepast.
Aankleding van de tafel
Die herkenning kun je ook terug laten komen in de aankleding van de eetplek. Bij het dekken van de tafel, kun je rekening houden met veranderende tijden. Vroeger werden bijvoorbeeld geen placemats gebruikt; laat deze daarom nu ook liever weg en overweeg om een tafelkleed te gebruiken. Alleen al het dekken van de tafel met een tafelkleed kan herkenning oplevereren: we gaan eten! Gebruik een tafelkleed in een rustige kleur waarop de borden duidelijk zichtbaar zijn. En gebruik bij voorkeur witte borden, daarop tekenen de gerechten mooi af.
Tips om met voeding voor structuur te zorgen bij ouderen met dementie?
- Houd een vast eetpatroon aan: iedere dag dezelfde tijden voor ontbijt, lunch, avondeten en als het kan ook voor tussendoortjes.
- Creëer herkenning door terugkomende bezigheden voor of na een eetmoment te plannen.
- Ken de bewoners goed en probeer achter hun etensvoorkeuren te komen. Het vroegtijdig opmerken van slikproblemen maakt de maaltijd een stuk aangenamer!
- Zorg iedere dag voor heldere, herkenbare gerechten.
- Maak eetschema’s en werk met gerechten die passen bij de dag van de week.
- Neem ook de aankleding van de tafel mee. Gebruik een rustig tafelkleed, witte borden en liever geen placemats.
